کد مطلب:50512 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5

گنجینه پرسمان » قرآن

شيطان چگونه موجودي است كه در همه زمانها و مكانها در حال گمراهي انسانهاست

يكي از مخلوقات الهي كه از جنس جن و در صف فرشتگان و عبادت كنندگان بود و در اثر عصيان و تمرد از فرمان الهي از درگاه خداي سبحان طرد شد، ابليس (شيطان) است. {A{/Bقالَ فَاخْرُجْ مِنْها فَإِنَّكَ رَجِيمٌ. وَ إِنَّ عَلَيْكَ لَعْنَتِي إِلي يَوْمِ اَلدِّينِ {w1-12w}{I38:78-77I}/}A}؛ {V(ص، آيه 77)V}. اين كه شيطان (ابليس) يك موجود بيشتر نيست درست است. ولي شيطان معني وسيعي دارد به هر موجود سركش و طغيان گر و موذي شامل مي شود و در قرآن هم به انسان هاي پست و خبيث و طغيان گر نيز كلمه شيطان اطلاق شده است. {A{/Bوَ كَذلِكَ جَعَلْنا لِكُلِّ نَبِيٍّ عَدُوًّا شَياطِينَ اَلْإِنْسِ وَ اَلْجِنِ {w1-10w}{I6:112I}/}A}؛{M و چنين قرار داديم براي هر پيامبري دشمني از شيطان ها بشري و جن M}»، {V(انعام، آيه 112)V}. همچنين از بعضي از آيات قرآن استفاده مي شود كه ابليس هم نسل و فرزنداني دارد؛ ولي كيفيت اين زاد و ولد براي ما مجهول است. {A{/Bأَ فَتَتَّخِذُونَهُ وَ ذُرِّيَّتَهُ أَوْلِياءَ مِنْ دُونِي وَ هُمْ لَكُمْ عَدُوٌّ{w17-27w}{I18:50I}/}A}؛{M آيا مرا فراموش كرده و شيطان و فرزندانش را دوست و ولي خود گرفتيدM}»، {V(كهف، آيه 50)V}. البته بعضي احتمال داده اند كه ذريه «همان اتباع او مي باشند» و در برخي از روايات نيز بعضي از اسامي ذريه شيطان و ياران او عنوان شده است، از جمله: الف) زوال، كه كارش شراكت در نكاح و آميزش حرام است. ب ) متكوّن، كه به هر صورت در مي آيد و مردم را به اين وسيله گول مي زند و... «و برخي از مفسران گفته اند: ابليس پنج فرزند دارد كه هر يك از ايشان را به كاري گماشته است (اثبر، اعور، مبسوط يا مشرط، داسم، زلنبور»، {V(ملا صدرا، مفاتيح الغيب، ترجمه خواجوي، ص 429، نقل از كتاب جن و شيطان، عليرضا رجالي تهراني - شيخ حر عاملي، وسائل الشيعه، ج 14، ص 253 - علامه مجلسي، بحارالانوار، ج 63، ص 307)V}. خلاصه اين كه شيطان از جنس جن است و جن هم به نص قرآن، زاد و ولد داشته و داراي ذريه مي باشد. براي آگاهي بيشتر در اين زمينه آيات 24 سوره فصلت و 56 و 74 سوره الرحمن مطالعه شود. و روايت شده است كه خداي سبحان به ابليس فرمود: براي آدم ذريه اي خلق نمي كنم مگر اين كه مثل آن را براي تو به وجود مي آورم پس احدي از بني آدم نيست مگر اين كه شيطاني با او قرين است، {V(بحارالانوار، ج 63، ص 306)V}. اضافه بر آن در برخي از روايات آمده كه براي هر انساني شيطاني بلكه شياطيني مأمور است و به شماره انواع گناه بر او شياطين گماشته شده اند، چنان كه از رسول خدا(ص) روايت شده است كه فرمود: «هيچ يك از شما نيست جز آن كه او را شيطاني است»، {V(ملاصدرا، مفاتيح الغيب، ترجمه خواجوي، نقل حديث از كتاب، جن و شيطان، عليرضا رجالي تهراني)V}. اما در رابطه با اين كه چگونه شيطان در همه مكان ها و زمان ها بني آدم را گمراه مي كند. الف) براساس مهلتي كه شيطان از خداي سبحان خواسته و گرفته است تا وقت معلوم مي تواند كارش (وسوسه و گمراه كردن) را عملي كند {A{/Bقالَ رَبِّ فَأَنْظِرْنِي إِلي يَوْمِ يُبْعَثُونَ، قالَ فَإِنَّكَ مِنَ اَلْمُنْظَرِينَ. إِلي يَوْمِ اَلْوَقْتِ اَلْمَعْلُومِ {w1-14w}{I15:38-36I}*/}A}، {V(حجر، آيات 36، 37 و 38)V}. حال وقت معلوم چه روزي است مفسران تفسيرهاي گوناگون كرده اند، بعضي آن را پايان جهان مي دانند و بعضي احتمال داده اند منظور از آن روز قيامت است. ب ) شيطاني كه در مجاري ادراكي انسان و سينه او در رفت و آمد است همانند خوني كه در رگ انسان جاري است، مكان مشخص كردن بر او معنا ندارد و اگر در روايات بعضي جاها را مكان براي شيطان مشخص كرده است. اولاً، اين حكم قطعي نيست، ثانياً، بر فرض بودن شياطين در آن مكان ها انحصار را نمي رساند. ثالثاً، بعيد نيست كه زبان روايت از مكان شيطان و شياطين كنايه و استعاره باشد. بنابراين، شيطان خودش و ذريه اش و اوليائش و اتباعش چه جني و چه انسي در همه مكان ها و زمان ها و در همه شرايط در دل و سينه و نفس بني آدم با انواع حيله ها و عوامل گمراه كننده، تسويل و وسوسه مي كند واز جهات مختلف وارد مي شود تا انسان را گمراه كند {Aاعوذ بالله من الشيطان الرجيم A}. براي آگاهي بيشتر ر.ك: 1- بحارالانوار، ج 63 2- جن و شيطان، عليرضا رجالي تهران 3- شيطان كيست، احمد زمرديان